Η επιθυμία μάς ορίζει

Είμαι, χρειάζομαι, θέλω. Η ύπαρξη είναι κατάσταση, ενώ η ανάγκη και η επιθυμία γεννούν ζητούμενα και προτρέπουν σε κίνηση. Συχνά ανάγκη και επιθυμία συγχέονται – η αίσθησή τους είναι υποκειμενική. Η ανάγκη να περνάμε χρόνο με τους αγαπημένους μας είναι όντως ανάγκη ή μήπως επιθυμία; Αν ορίσουμε την ανάγκη ως συνθήκη της ύπαρξης, τότε ανάγκες είναι το οξυγόνο, το νερό, η τροφή και η στέγη. Τα υπόλοιπα επιθυμίες.

Η φτώχια, η ανεργία, η αστεγία στενεύουν τα περιθώρια εκπλήρωσης της επιθυμίας, μέχρι ασφυξίας στην τρίτη περίπτωση. Είναι αυτή μια αλλόκοτη κατάσταση, να θέλεις και να μη συμβαίνει, όχι μια φορά ή λίγες, αλλά συνέχεια, όλες τις φορές. Στον νου αποτυπώνεται ως παραδοξότητα και στην ψυχή ως τραύμα.

Ποιοτικά δεν έχουν όλες οι επιθυμίες την ίδια βαρύτητα, κάποιες θα μπορούσαμε, με μια δόση αυθαιρεσίας, να τις χαρακτηρίσουμε βασικές: ανθρώπινη επαφή, προσωπική ανάπτυξη, δημιουργία, ικανοποιητική εργασία, αίσθημα ασφάλειας, ψυχαγωγία.

Να μην έχεις μοδάτο κινητό, δεν σε απασχολεί πολύ. Να μην έχεις αυτοκίνητο είναι πρόβλημα, αλλά το συνηθίζεις. Όμως, όταν οι βασικές επιθυμίες μένουν επί μακρόν αναπάντητες, τότε αλλοιώνεται η ύπαρξη. Η παρατεταμένη ματαίωση των «θέλω» διαμορφώνει, ή παραμορφώνει, το «είμαι». Γίνεσαι κάποιος άλλος. Αδιάφορο αν η αλλαγή είναι αντιστρεπτή. Όσο ισχύουν οι συνθήκες της ματαίωσης, είσαι κάποιος άλλος. Στο διάστημα αυτό μπορεί να αντιδράσεις με τρόπους ξένους προς το πρόσωπο που «ήσουν».

Είναι ακρωτηριασμός της προσωπικότητας το μπλοκάρισμα της επιθυμίας, είναι βραχυκύκλωμα στη σκέψη, βάρος στην καρδιά. Οι περισσότεροι θα επιβιώσουν σε αυτή την κρίση, θα συνεχίσουν να ανασαίνουν, έστω και άνεργοι ή άστεγοι. Αλλά κάποιοι, ενδεχομένως πολλοί – άστεγοι, άνεργοι, νεόπτωχοι – μπορεί να χάσουν τον εαυτό τους. Η αλληλεγγύη είναι ίσως η μόνη ελπίδα να μη συμβεί κάτι τέτοιο.