Όταν ο Βενέζης γράφει για Καζαντζάκη

Έπεσε στα χέρια μου ένα σχεδόν “χαμένο” κείμενο του Βενέζη. Είναι από εκείνα που περνούν απαρατήρητα από τα κατά τα άλλα αναγνωστικά αδηφάγα μάτια. Καταχωνιασμένο σε μία συλλογή αφηγημάτων με τίτλο το “Αρχιπέλαγος” από τις εκδόσεις ΕΣΤΙΑ. Οι περισσότεροι αναγνώστες και wannabe συγγραφείς θα διαβάσουν τα μεγάλα hits των μεγάλων λογοτεχνών. Και δικαιολογημένα. Ο χρόνος είναι λίγος. “Ο προμαχώνας του Μαρτινέγκο και ο τάφος του Καζαντζάκη” είναι ένας μάλλον μεγάλος τίτλος για το αφήγημα των ούτε χιλίων λέξεων. Μέσα σε αυτό ο Ηλίας Βενέζης καταφέρνει με περίσσια αφηγηματική ευκολία να χαρίσει στον αναγνώστη προτάσεις αριστουργήματα, όπως “όμως του Καζαντζάκη θα του άρεσε να ερωτεύονται πλάι στον τάφο του. Του άρεσαν κάτι τέτοια.”.

Ο Βενέζης είχε χρόνο. Και μπόλικο. Στην περιγραφή για τον κρητικό λογοτέχνη το διαβάζουμε έντονα και σταθερά. Οι βόλτες, τα σύννεφα της βροχής, το περιβάλλον, η σκέψη του αφηγητή μας καθοδηγεί, μας παίρνει από το χεράκι και μας οδηγεί στην εποχή που δεν κάποιος δεν είχε τίποτα να κάνει. Η συγγραφή χρειάζεται τον χρόνο σου. Όχι όταν γράφεις. Όταν δεν γράφεις. Το μυαλό σου απαιτεί την αργία. Προσμονεί την αποδέσμευσή του νου από την αποτελεσματικότητα και το ενσωμάτωσή του σε ένα υπέροχο συναίσθημα: την γαλήνη, η οποία προέρχεται από την αποδοχή ότι ο χρόνος θα περάσει.

“Έρχονται πολλοί να δούνε τον Καζαντζάκη;” ρωτάει ο Βενέζης τον Γιώργη. “Όσοι τον ξέρουν από τα βιβλία”, απαντάει ο νεαρός ντόπιος. Και σε μία άλλη φράση: “Ναι, θα του άρεσε του Καζαντζάκη. Ο Ψηλορείτης και ο γυμνός σταυρός του.”

Αυτός που δεν έχει χρόνο, δεν θα έχει ποτέ. Και δεν είχε ποτέ. Έχασε κάτι από το αφόρητο πλεονέκτημα που σου προσφέρει η χαρά του να κοιτάς. Το μυαλό σου να αναδύεται και να παράγει ιδέες ξέχωρα και δημιουργικά μπολιασμένες από την ψυχή σου και όχι από την κοινωνία.

Ψιλά γράμματα. Μπορεί, ναι, μπορεί και όχι. Ποιος νοιάζεται, ούτως ή άλλως;